© Copyright by ODWP, 2001-2002. Wszelkie prawa zastrzeżone!
JANINA
Powiększ
JANINA

Inne nazwy:

Clipeus in clipeum, Janijna, Szczyt w szczycie

Zawołanie:

Janina

Opis:

(Janina). Janijna, in campo rubeo clipeum defert.

Jan Długosz, Insignia ..., nr 52, s. 53


Janina, w polu czerwonym tarczę wyobraża.

Tłumaczenie Danuta Szopa


Ma być brunatna tarcza w polu czerwonym, na hełmie pawie pióra.

Kasper Niesiecki, Herbarz, t.IV, s. 435


W staropolskich źródłach Janinę określano jako „szczyt w szczycie”, czyli tarczę w tarczy. Jan Długosz w Klejnotach nie podał barwy godła, a jedynie wspomniał o czerwonym polu. W Herbarzu Złotego Runa godło jest szare, natomiast zapiski klejnotowe częstokroć wspominają o barwie białej, czyli srebrze.

Jerzy Łojko, Średniowieczne herby polskie, s, 34


(...) w polu czerwonym tarcza srebrna. Klejnot: dwa rogi bawole, na których zatknięte ryby, barwy nieznane.

Józef Szymański, Herbarz, s. 136

Legenda herbowa:

Nadany od Bolesława Chrobrego króla polskiego około roku 1000 rycerzowi Janikowi tak dla wzrostu małego nazwanemu, że wojsku polskiemu, które nieprzyjaciel strzałami raził, szczytów kilka prędko zgotowawszy, lud z nimi na czoło uszykował do bitwy i mocno wsparł nieprzyjaciela, za co ten klejnot odebrał.

Kasper Niesiecki, Herbarz, t.IV, s. 435


Gdy więc niezliczone wojska nieprzyjaciół [Aleksandra Macedońskiego] zewsząd wdarły się do Polski (...) i podbiwszy zwycięsko ziemię krakowską i śląską, (...) obraca [je] w perzynę (...). Gdy następnie dalsze napadł ziemie, niczyim nie pokonany orężem padł ofiarą podstępu zwykłego człowieka. Skoro bowiem wszyscy zwątpili o ocaleniu, ktoś biegły w sztuce złotniczej każe sporządzić kształty hełmów i puklerzy z byle jakiego drewna czy kory; niektóre z nich powleka srebrną glejtą, inne żółcią. Tarcze bowiem pociągnięte glejtą wydają się srebrne, żółcią zaś złote. Wynosi je na wysoki szczyt górski naprzeciw słońca, aby tym silniej odbłyskiwały. Argyraspidzi, niezwyciężone zastępy Aleksandra, ujżawszy je, podejrzewają, że [to] stoją szyki w największym porządku. Przeto na łeb, na szyję wypadają z obozu, rozbiegają się na wszystkie strony, tu i tam wyszukuj wrogów myśląc, że rozpierzchli się w ucieczce. Ów bowiem mistrz już przedtem podpalił owe podobizny broni, aby nie można było zauważyć żadnego podstępu, i kazał dużemu oddziałowi krzepkich ludzi ukryć się w zasadzce. Ci pierwszą część rozproszonych (..) porywają i w pień wycinają; zwycięzcy przywdziewają zbroje zabitych i udają, że są towarzyszami argyraspidów, toteż ilu tylko spośród takich wojowników przyłączyło się do nich, wszyscy padli ostrzem miecza przebici (...).
Dlatego ów wynalazca tak zbawiennego podstępu został ustanowiony naczelnikiem w ojczyźnie, którą uratował (...). Dano mu imię Lestko, to jest przebiegły, ponieważ więcej nieprzyjaciół zniszczył przebiegłością niż siłą.

Wincenty Kadłubek, Kronika polska, I, 9 i 11, s. 84-85


Paprocki w swoich „Herbach”, od tego właśnie podstępnego Lestka – złotnika, wywodzi ród herbu Janina, do którego również należał król Jan III Sobieski [Danuta Szopa]

Herbowni:

Białobłocki, Białobrodzki, Bidziński, Bielecki, Branicki, Chotelski, Gaboński, Hołubicki, Janik, Janikowski, Janowski, Jaroszewski, Kański, Karski, Kaszewski, Kaszowski, Kiełczewski, Kołaczkowski, Łęcki, Maciejowski Narajowski, Mszczuj, Necewicz, Olbiecki, Opocki, Pełka, Piasecki, Podlodowski, Potocki, Przezwocki, Pszonka, Rzeczycki, Sobieski, Stoiński, Stojecki, Stojewski, Strzeszkowski, Suchodolski, Tarnawski, Unieszowski, Urzazowski, Wiernek, Wierznięta, Wojszyn, Wolicki, Zadurski, Zawadzicki, Zawadzki, Zawieprski, Zbiluta, Zeczyński, Żulicki.


<< Powrót do wyszukiwarki herbów