Bipenna, Bipennis, Starza, Starża, Wscieklica

Starza

(Topor). Thopor siue Bipennis alba in campo rubeo, ex polonica gente et a vetusto tempore, unde et proclamationem S t a r z a habet, ducens genus.



Jan Długosz, Insignia ... , nr 124, s. 72



Topór. Topór lub topór obosieczny biały w polu czerwonym, ród wywodzi się z polskiego plemienia i od pradawnych czasów, stąd i zawołanie ma Starza.


Tłumaczenie Danuta Szopa


Topór biały powinien być w czerwonym polu, ostrzem w lewą tarczy obrócony. Na hełmie takiż topór, tylko że ostrzem trochę nachylony ku ziemi, jakby końcem utkwiony w koronie.


Kasper Niesiecki, Herbarz, t. IX, s. 94



(...) w polu czerwonym topór srebrny w słup z toporzyskiem złotym. Hełm z labrami, zapewne z pokryciem czerwonym a podbiciem srebrnym. Klejnot: topór, zapewne jak w polu tarczy.


Józef Szymański, Herbarz, s. 277

Ten herb zaliczamy do grupy najstarszych polskich znaków rycerskich. (...) W Klejnotach Długosza jest mowa o polu czerwonym, w którym widnieje topór srebrny. Herbarz Złotego Runa kładzie czerwoną barwę, a srebrny topór osadzony jest na złotym trzonie. Zgodne z opisem Długosza są barwy herbu w herbarzu sztokholmskim. W Księdze brackiej uwieczniono klejnot Starży, który powtarza godło z tarczy: topór srebrny zakończony złotym krzyżem i pękiem piór czerwonych i czarnych. Drugie wyobrażenie tego herbu w Księdze brackiej oddano w identycznych barwach, różnice polegają jedynie na braku złotego krzyżyka w klejnocie.


Jerzy Łojko, Średniowieczne herby polskie, s. 51

Zowie się (...) ten herb Starża dla starożytności swojej, o której niektórzy twierdzą, że jeszcze z pierwszym Lechem w te tu kraje Toporczyk przyszedł i że jeden z nich pod pierwsze interregnum po zejściu potomstwa Lachowego, między innymi jedenastą, był gubernatorem i rządcą polskim.



Kasper Niesiecki, Herbarz, t. IX, s. 94


Jeżeli młyn był modelem Kosmosu to młynarz najwyższym bóstwem, udzielającym schronienia i pouczenia zabłąkanemu na łowach Lechowi IV. Młynarz jest przodkiem najstarszego i najdostojniejszego polskiego rodu Starżów herbu Topór.



Marek Derwich, Marek Cetwiński, Herby, legendy, dawne mity, s. 220

Balicki, Bełchacki, Białośliwski, Bije, Bogucki, Bokszański, Boratyński, Brzozowski, Butrym, Chroberski, Cikowski, Czyżowski, Danaborski, Decius, Długoborski, Dzierzbicki, Golanczewski, Grocholski, Grylewski, Gumowski, Hynek, Jabłoński, Jakubowski, Janowski, Jarnowski, Jasiński, Jewłaszewski, Jezierski, Kaliński Kamiński, Kapustyński, Kłoński, Konarski, Koryciński [Korycieński], Krasnopolski, Krzetowski, Krzywczyński, Księski, Kunat, Lacza, Łowieński, Małomięcki, Marcinowski, Masłomiecki, Matuszewski, Międzygórski, Modliszewski, Morawicki, Morski, Nawoj, Nekanda, Niedrowski, Nos, Obodziński, Odolikowski, Okołow, Ossoliński, Ostrowicki, Paczyński, Pałuk, Panigrodzki, Piekarski, Pilczycki, Pilecki, Pisarzewski, Pląskowski, Płaska, Płaza, Prusinowski, Przespolewski, Rabsztyński, Rokowski, Rykrski, Ryszkowski, Rytaroski, Ryterski, Sieciech, Sieciechowski, Siekierzecki, Sleżanowski, Słupski, Smoszewski, Solajski, Staręski, Starzewski, Starżon, Straszkowski, Strażon, Subiński, Szajewski, Szczawiński, Tarło, Tarnowiecki, Tęczyński, Trąpczyński, Trepka, Trlęski, Tułkowiecki, Wałdowski, Wąsowski, Wiłkowicki, Wolski, Wronowski, Zabieło, Zaklika, Zaleski, Zbyszewski, Zemła, Złotkowski Zwierz, Żegota.