© Copyright by ODWP, 2001-2002. Wszelkie prawa zastrzeżone!
NOWINA
Powiększ
NOWINA

Inne nazwy:

Złotogoleńczyk

Zawołanie:

Nowina

Opis:

(Nowina. Złotogoleńczyk). Novina. Clenodium hoc nocina in campo celestino defert pro insigni babatum cum duobus recuruis circulis quibus sustinetur caldar rotundum.

Jan Długosz, Insignia ..., nr 80, s. 60

Nowina. Klejnot ten Nowina w polu niebieskim ma za znak podkowę białą z dwoma zakręconymi do tyłu kołami [uszami], na których jest podtrzymywany [wisi] okrągły kocioł.

Tłumaczenie Danuta Szopa

(...)ma być ucho kotłowe białe w polu błękitnem, miecz w pośrzodku otłuczony, na koronie w hełmie noga zbrojna.

Bartosz Paprocki, Herby, s. 306


(...) w polu czerwonym między ramionami srebrnej zawiasy kotłowej barbiem w dół takiż zaćwieczony krzyż kawalerski.

Józef Szymański, Herbarz, s. 200

Legenda herbowa:

Paprocki w „Gnieżdzie cnoty” opowiada o przygodach rotmistrz Nowiny, syna kotlarza, służącego Bolesławowi Krzywoustemu. Podczas odwrotu po przegranej wskutek zdrady wojewody krakowskiego Skarbimira bitwie z Rusinami w 1121 r. kań władcy był już zmęczony, co widząc Nowina odstąpił królowi swego. Wdzięczny Krzywousty nadał rotmistrzowi herb przedstawiający ucho kotła, na pamiątkę zawodu ojca bohatera, i miecz otłuczony. (...) Paprocki powodu ułamania broni nie podaje. Tłumaczy natomiast błękitne pole tarczy herbowej pragnieniem upamiętnienia przegranej bitwy. Nowina pojmany został później w Czechach wraz ze swym hetmanem i skuty z nim za nogę jednym łańcuchem. Dzielny rotmistrz uciął sobie nogę do kolana i umożliwił w ten sposób ucieczkę dowódcy, z nogą Nowiny zresztą przywiązaną do pasa. Dopiero po trzech dniach, kiedy hetman był już daleko, Nowina wezwał straże. Czesi docenili jego męstwo i po opatrzeniu rany odesłano Nowinę do Polski, gdzie w nagrodę dodano mu do herbu klejnot z nogą zakutą w zbroję złotą. Od klejnotu herb ten zwany jest też Złotogoleńczyk. Inni inaczej nieco tłumaczą okoliczności utraty nogi przez bohatera. Kaleką Nowina miał zostać broniąc pieszo, po oddaniu konia Krzywoustemu, swego władcy albo na Psim Polu, Albo w boju z Haliczanami. Również legenda o pobycie w niewoli i samookaleczeniu ma też pewną odmianę, według której król więżący Nowinę, doceniając jego miłość ojczyzny dał mu złotą goleń i klejnot herbowy.

Marek Derwich, Marem Cetwiński, Herby, legendy, dawne mity, s. 136-137

Herbowni:

Akst, Axt, Bagnar, Bandoszewski, Bissiński, Bodzanek, Bojnar, Borkowski, Boruta, Boynar, Boznański, Brzoska Brzostowski, Brzozy, Bzowski, Chmielewski, Chrzanowski, Chrząstowski, Czerny, Frykacz, Giszowski, Glasenapp, Gliński, Gliszczyński, Glizmiński, Głowacz, Goczał, Goczałkowski, Gomor, Gośniewski, Grabowiecki, Grajewski, Hryszkiewicz, Hulewicz, Ignatowski, Jankowski, Jezierski, Jonata, Kędzierzawski, Konarzewski, Konopacki, Konopka, Kosla, Koślicki, Kowalewski, Kozioł, Koźnicki, Krasuski, Krowicki, Krysztoporski, Kwiatkowski, Legawski, Lestwicz, Macharzyński, Mantul, Maszewski, Maszycki, Mełwiński, Mielżyński, Miliński, Minocki, Młoszewski, Mniowski, Moczdłowski, Mściwujewski, Nabora, Naramski, Narębski, Niewieski, Nowicki, Nowoszycki, Ochocki, Ochotnicki, Orlicki, Orlik, Orlikowski, Pachołowiecki, Padniewski, Pasiński, Piestrzecki, Piłat, Piłchowski, Pitowski, Podłęski, Popowski, Pruski, Przanowski, Prządzewski, Przerębski, Przybylski, Przysiecki, Rampowski, Rożnowski, Ryszkowski, Sapiński, Sawicki, Sępiński, Sępowicz, Skocki, Slachciński, Sładkowski, Słodzki, Słomiński, Sokolnicki, Solikowski, Sroczyński, Starowiejski, Szczepkowski, Szczygielski, Szeligowski, Szwarc, Świątecki, Świrczyński, Ugyezdski, Ujejski, Wandrycz, Wilkowski, Witkowski, Wojutyński, Wolski, Wydzierzewski, Zarczycki, Zaszczyński, Złotnicki, Żeromski.


<< Powrót do wyszukiwarki herbów